23 March, 2011

Aimee Mullins: Cơ hội từ nghịch cảnh








Tôi muốn chia sẻ với các bạn điều tôi khám phá vài tháng trước đây trong lúc viết bài báo cho tạp chí Wired của Ý. Tôi luôn mang từ điển theo bên mình bất cứ khi nào tôi viết về một đề tài nào đó. nhưng tôi đã hoàn thành chỉnh sửa bài báo và tôi nhận ra tôi chưa bao giờ, dù chỉ một lần trong đời, tra cụm từ "tàn tật" để xem nó có nghĩa gì.

Để tôi đọc kết quả cho các bạn nghe "Tàn tật", tính từ: bại liệt, bất lực, vô dụng, tàn phế suy nhược, thương tật,bị thương, khiếm khuyết,khập khiễng, què quặt, kiệt sức, mệt mỏi, yếu đuối, bất lực, khuyết tật, liệt, tật nguyền, lão suy, hom hem, lụn bại, bệnh tật, lay lắt, kiệt quệ, không được tính đến xem thêm: đau đớn, vô dụng và yếu đuối Trái nghĩa: khỏe mạnh, mạnh mẽ, có khả năng Tôi đã đọc to những dòng liệt kê này cho một người bạn và ban đầu chúng tôi cười. Nó thực quá vớ vẩn, nhưng tôi đã từng trải qua tật nguyền, và giọng tôi vỡ ra và tôi phải dừng lại và trấn tĩnh bản thân khỏi sốc tinh thần và sự công kích những cụm từ đó mang lại

Bạn biết đấy, đương nhiên đây chỉ là cuốn từ điển cũ kỹ. Tôi nghĩ đó chắc hẳn từ một bản in cổ Nhưng thực tế ngày xuất bản là đầu những năm 80 khi tôi bắt đầu quãng đời tiểu học và dần hình thành hiểu biết của riêng tôi khi rời khỏi vòng tay cha mẹ hiểu biết về bạn bè và thế giới xung quanh tôi Và khỏi cần phải nói, tôi cảm ơn chúa vì tôi đã không dùng một quyển từ điển nào vào thời đó Ý tôi là, theo những gì được viết, dường như tôi được sinh ra trong thế giới ở đó người ta nhìn nhận một người như tôi chẳng có thứ gì tích cực cho họ cả. trong khi trên thực tế ngày hôm nay đây, tôi thành công với những cơ hội và thách thức mà cuộc sống đã mang đến.

Thế là, tôi lập tức đi tìm phiên bản 2009 trên mạng với hy vọng tìm được một định nghĩa xứng đáng Và đây là phiên bản mới được cập nhật Tuy nhiên, nó thật sự không khả quan hơn là bao. Đặc biệt là hai từ gần trái nghĩa theo tôi là đặc biệt đáng lo "lành lặn" và "lành mạnh"

Không chỉ là vấn đề từ ngữ Đó là cái chúng ta tin về con người khi chúng ta gọi họ bằng những cụm từ này Nó là những giá trị đằng sau những cụm từ, và cách mà chúng ta xây dựng những giá trị đó Ngôn ngữ tác động tới suy nghĩ và cách ta nhìn nhận cuộc sống và cả cách ta nhìn nhận người khác. Thực tế là rất nhiều xã hội cổ đại, bao gồm cả Hy Lạp và La Mã cổ đại tin rằng thốt ra một lời nguyền chứa đựng sức mạnh khổng lồ bởi lẽ khi nói một điều thành lời, ta làm cho nó tồn tại Vậy thì, sự thật nào mà chúng ta muốn gọi vào sự tồn tại, một con người với những giới hạn, hay một con người đầy sức mạnh? Bằng những việc rất thường ngày, đơn giản như gọi tên một người, một đứa trẻ ta có thể đang che đậy và phủ tối tăm lên sức mạnh của họ. Thay vào đó, lẽ nào ta không muốn mở ra cho họ những cánh cửa sao?

Một người như thế, người đã mở những cánh cửa cho tôi, là bác sĩ của tôi thời thơ ấu tại học viện A.I Dupont ở Wilmington, Delaware. Tên ông ấy là bác sĩ Pizzutillo người Mĩ gốc Ý, mà cái tên của ông hình như quá khó để phát âm với hầu hết người Mĩ© nên ông được biết đến là bác sĩ P. Và bác sĩ P luôn đeo những chiếc nơ màu sắc sặc sỡ và có cách đối xử hoàn hảo với những đứa trẻ

Tôi yêu hầu hết mọi thứ trong thời gian ở bệnh viện trừ những đợt điều trị vật lý trị liệu Tôi phải làm không biết bao nhiêu những bài luyện tập lặp đi lặp lại với những chiếc nẹp dày, co giãn đầy màu sắc bạn biết đấy, để giúp xây dựng những cơ chân của tôi Và tôi ghét những chiếc nẹp đấy hơn bất cứ thứ gì. Tôi ghét chúng, còn đặt tên cho chúng. Tôi ghét chúng. Và, các bạn biết đấy, tôi, đứa trẻ 5 tuổi, thậm chí đã biết mặc cả với bác sĩ P để thoát khỏi những bài tập luyện đó và không thành công, dĩ nhiên. Rồi một ngày, ông ấy đến chỗ điều trị mệt mỏi và không thể tha thứ, những đợt điều trị đó và ông ý nói với tôi: "Ôi Aimee, cháu thật là một cô gái bé nhỏ đầy sức mạnh." Ta nghĩ cháu sẽ làm gãy một trong những chiếc nẹp đó mất Khi nào cháu phá được nó, ta sẽ cho cháu một trăm đôla

Giờ đây, hiển nhiên, đó chỉ là một âm mưu đơn giản của bác sĩ P để khuyến khích tôi thực hiện những bài tập mà tôi không muốn làm trước viễn cảnh trở thành một đứa trẻ 5 tuổi giàu nhất khu tầng 2 đó nhưng điều ông ấy đã thành công là thay đổi những điều chán ngắt thường ngày thành những trải nghiệm mới mẻ và đầy hứng khởi cho tôi. Và tôi tự hỏi bản thân mình ngày hôm nay, cách nhìn và sự đánh giá của ông về tôi: một cô nhỏ khỏe khoắn và đầy sức mạnh đã định hình tới mức nào trong tôi một cách nhìn về bản thân tự coi mình là người vốn khỏe khoắn, mạnh mẽ và thể thao.

Đó là một ví dụ về cách mà người lớn, với sức mạnh của mình, có thể làm trỗi dậy sức mạnh của những đứa trẻ. Tuy nhiên trong trường hợp của những từ đồng nghĩa trái nghĩa ban đầu, chính ngôn từ đang ngăn chúng ta tiến đến hiện tại mà ta đều mong muốn, cơ hội để những cá nhân nhìn nhận bản thân là có khả năng. Ngôn ngữ của chúng ta vẫn chưa bắt kịp với những thay đổi của xã hội, mà rất nhiều trong số đó đến từ công nghệ. Chắc chắn rằng từ cái nhìn của y học, chân của tôi, phẫu thuật bằng tia laze chữa các tổn thương đầu gối bằng titan và thay xương chậu cho phép con người phát huy nhiều hơn khả năng bản thân, và vượt qua cả những giới hạn mà tạo hóa đã đặt ra cho họ, đó là chưa kể đến những mạng lưới xã hội, đã cho phép con người nhận ra bản thân, tự miêu tả bản thân, để rồi họ có thể sánh bước với toàn cầu bằng chính sự lựa chọn của họ. Vì vậy, có lẽ công nghệ đã chỉ rõ cho chúng ta thấy điều vẫn luôn là sự thật, rằng mỗi con người đều có một điều gì đó hiếm hoi, đầy sức mạnh để đóng góp cho xã hội, và rằng khả năng thích nghi của con người là tài sản vô giá nhất của chúng ta.

Khả năng thích nghi của con người, đó là một chủ đề thú vị, bởi vì mọi người đã liên tục muốn nói với tôi về việc vượt qua nghịch cảnh. và tôi sẽ thú nhận một điều. Với tôi, cụm từ này chưa bao giờ ổn. và tôi luôn cảm thấy không dễ dàng khi phải cố trả lời những câu hỏi của mọi người về nó, và tôi nghĩ tôi đang bắt đầu hiểu được tại sao. Ẩn sâu trong cụm từ 'vượt qua bất hạnh', là ý nghĩ rằng thành công, hay hạnh phúc, đồng nghĩa với việc vượt qua bên kia của những trải nghiệm khó khăn không xây xước hay không vết tích của những trải nghiệm đó, như thể những thành công của tôi có được đến từ khả năng tránh né hay đi vòng qua những chông gai của cuộc sống, hay như những gì người khác nghĩ về sự tàn tật. Nhưng thực tế chúng ta đã thay đổi. Chúng ta khác biệt, dĩ nhiên, nhờ vào thử thách dù cho đó là thử thách vật chất, tình cảm hay cả hai. Và tôi cho rằng đó là một điều tốt. Sự bất hạnh không phải là một trở ngại mà chúng ta phải tránh để trở lại với cuộc sống. Nó là một phần cuộc sống của chúng ta. Và tôi thường xem nó như cái bóng của chính mình. Có lúc tôi nhìn thấy nó rất nhiều, có lúc lại rất ít, nhưng nó luôn luôn đồng hành với tôi. Và chắc chắn tôi không cố gắng gạt đi những ảnh hưởng và tầm quan trọng của sự cố gắng trong mỗi con người.

Luôn có những nghịch cảnh và những thử thách trong cuộc sống, và chúng rất thật, rất riêng với mỗi con người, nhưng câu hỏi đặt ra không phải liệu bạn có gặp những thiếu may mắn đó không, mà là bạn sẽ đối diện với nó như thế nào. Vì vậy, trách nhiệm của chúng ta không chỉ đơn thuần là che chắn cho những người ta yêu thương khỏi những bất hạnh, mà là chuẩn bị cho họ đối diện với nó. Và chúng ta thường làm cho những đứa trẻ nên hư hỏng khi ta luôn cho chúng thấy rằng chúng không được trang bị sẵn sàng để thích nghi. Có một sự phân biệt, khác biệt quan trọng giữa thực tiễn y học mang tính khách quan rằng tôi là một người què và ý kiến xã hội mang tính chủ quan liệu tôi có bị tàn tật hay không. Và thành thật mà nói, sự bất lực lâu dài, thực tế và duy nhất mà tôi phải đối mặt là khi cả thế giới nghĩ rằng tôi có thể được miêu tả bởi những định nghĩa đó.

Trong cái ước muốn bảo vệ những người ta yêu thương bằng việc đem đến cho họ một sự thật khó khăn về tiến triển bệnh tình của họ, hay, đúng hơn, tiên đoán về cuộc sống sau này của họ, phải chắc chắn rằng chúng ta không đặt một viên gạch đầu tiên trên bức tường thực tế sẽ lại chặn bước họ. Có lẽ hiện tại, cách nhìn chỉ quan tâm đến những điều bất ổn của bản thân và làm thế nào để khắc phục chúng, lại là điều khiến cho các cá nhân thấy bất lực hơn là bản thân những bệnh tình đó.

Không xử lý sự lành lặn cùa một con người thông qua việc không nhìn nhận khả năng của họ, chúng ta đang tạo ra một khó khăn khác, trên cả những chướng ngại mà tạo hóa đặt ra cho họ. Chúng ta đang đánh giá giá trị của một con người đối với cộng đồng một cách hiệu quả. Vì vậy, ta cần phải nhìn xuyên thấu những bệnh tình tới tận bên trong khả năng của con người. Và điều quan trọng nhất là có một mối liên hệ giữa những người bị xem là khiếm khuyết và khả năng sáng tạo vô tận của chúng ta. Vì thế, không phải là vấn đề đánh giá thấp, hay chối bỏ những lần cố gắng như một điều chúng ta muốn lẩn tránh hay giấu dưới tấm thảm. nhưng thay vào đó ta tìm những thấy những cơ hội ẩn mình trong những nghịch cảnh. Vì vậy có lẽ suy nghĩ mà tôi muốn đưa ra là chẳng có mấy cơ hội vượt qua nghịch cảnh vì nghịch cảnh gắn nó với ta. nắm lấy nó níu lấy nó vật lộn với nó và có lẽ thậm chí nhảy nhót với nó. Và, có lẽ, nếu chúng ta xem nghịch cảnh là tự nhiên, lâu dài và có lợi chúng ta sẽ ít cảm thấy sự tồn tại của nghịch cảnh là một gánh nặng.

Năm nay chúng ta kỷ niệm 200 năm ngày sinh của Charles Darwin. và cách đây 150 năm, khi bàn về vấn đề tiến hóa tôi nghĩ Darwin đã minh họa được sự thật về bản chất con người Nói cách khác, không phải loài mạnh nhất sống sót cũng chẳng phải loài thông minh nhất đã sống sót mà là loài vật có khả năng thích ứng với thay đổi tốt nhất sống sót. Mâu thuẫn là điều tất yếu của tạo hóa. Từ thành quả nghiên cứu của Darwin, trong số nhiều nhà khoa học khác, chúng ta có thể nhận thấy rằng khả năng sống sót và sinh sôi của con người được thúc đẩy bởi sự đấu tranh mâu thuẫn trong tâm hồn đề rồi biến đổi. Như vậy, một lần nữa, sự biến đổi, thích nghi, là khả năng lớn nhất của con người chúng ta. và có lẽ, cho đến khi chúng ta được kiểm tra, chúng ta không biết mình sinh ra từ đâu. Có lẽ đó là những gì nghịch cảnh mang lại cho chúng ta một cảm giác của cái tôi, một cảm giác của sức mạnh. Vì thế chúng ta có thể tự tặng mình một món quà Chúng ta có thể thử tưởng tượng nghịch cảnh không chỉ là những giai đoạn khó khăn. Có lẽ chúng ta có thể xem nó như một sự thay đổi. Nghịch cảnh chỉ là sự thay đổi mà chúng ta chưa tự thích nghi được.

Tôi nghĩ nghịch cảnh lớn nhất mà chúng ta tự tạo ra cho chính mình là ý nghĩ về sự bình thường. Nào, ai bình thường? Chẳng có gì là bình thường. Có thông dụng, có điển hình. Không có bình thường. Và liệu bạn có muốn gặp một người nghèo mặc vải len đó nếu họ tồn tại? (cười) Tôi không nghĩ vậy. Nếu chúng ta có thể thay đổi hệ ngôn từ từ một người bình thường thành một người có khả năng và tiềm năng, thậm chí hơi nguy hiểm hơn chúng ta có thể giải phóng sức mạnh của nhiều đứa trẻ hơn, và mời gọi chúng mang khả năng quý hiếm của chúng cống hiến cho cộng đồng.

Các nhà nhân chủng học cho chúng ta biết 1 điều chúng ta là những con người luôn cần những thành viên trong cộng đồng có khả năng đóng góp. Có những bằng chứng cho thấy người Neanderthal, 60000 năm trước đã biết khiêng những người già và người bị thương nặng và có lẽ, vì trải nghiệm về sự sống sót của những người này cho thấy giá trị của cộng đồng. họ không xem những người này là tật nguyền hay vô dụng; họ được xem là hiếm có và giá trị

Vài năm trước, tôi đang ở trong chợ thị trấn quê mình trong khu vực đỏ ở vùng Pennsylvania phía đông bắc và tôi đang đứng trước một giạ khoai tây. Đó là mùa hè, tôi mặc quần short Tôi nghe tiếng một người đàn ông nói từ phía sau "Chà, phải cô Aimee Mullins không nhỉ" Tôi quay lại, đó là một người đàn ông lớn tuổi. Tôi chẳng biết ông là ai.

Rồi tôi nói, "Xin lỗi, thưa ông, chúng ta đã gặp nhau chưa nhỉ? Tôi không nhớ đã từng gặp ông."

Ông nói, "Ừ thì, cô chẳng nhớ tôi đâu Ý tôi là, khi chúng ta gặp nhau, tôi đang đưa cô ra khỏi tử cung mẹ cô." (Cười) Ô, người đàn ông đó. Và đương nhiên, tôi nhớ ra.

Và người đàn ông này là bác sĩ Kean, người đàn ông tôi chỉ biết qua những câu chuyện của mẹ ngày ấy, bởi vì, đương nhiên, dễ đoán. Tôi sinh muộn 2 tuần Và thế là, người bác sĩ hộ sinh của mẹ tôi đang đi nghỉ mát, và thế là người đàn ông hộ sinh tôi là một người lạ hoàn toàn với ba mẹ tôi. Và bởi vì tôi sinh ra đã không có xương ống chân Bàn chân lại gập lại với vài ngón chân chân này, vài ngón chân chân kia. Ông phải làm người đưa đến hung tin.

Ông nói với tôi, "Ông phải chẩn đoán cho cha mẹ cháu rằng cháu sẽ không bao giờ đi lại được và cháu cũng sẽ chẳng được chạy nhảy như những đứa trẻ khác hay bất cứ sự tự lập nào, và cháu biến ông thành kẻ nói dối suốt từ đó đến nay." (Cười) (Vỗ tay)

Điều kỳ diệu nhất là ông nói ông đã giữ những bài báo về tôi thời thơ ấu. dù đó là thắng cuộc thi đánh vần lớp 2 diễu hành với đội hướng đạo sinh nữ, bạn biết đấy, diễu hành Halloween giành học bổng đại học, hay bất cứ chiến thắng thể thao nào, và ông đã dùng chúng, đem chúng vào giảng dạy học sinh của ông những học sinh các trường y Hahnemann và Hershey. Và ông gọi đây là một phần của X Factor Tiềm năng của ý chí con người. Không có chẩn đoán nào có thể giải thích được nó mạnh như thế nào trong việc xác định chất lượng cuộc sống của con người. Và bác sĩ Kean lại tiếp tục nói với tôi Ông nói "Với kinh nghiệm của ông, trừ phi thường xuyên nói thậm chí là những lời động viên ít ỏi, nếu được bộc lộ bản thân, đứa trẻ sẽ thành công."

Các bạn thấy đấy, bác sĩ Kean đã thay đổi quan điểm. Ông hiểu rằng có sự khác biệt giữa điều kiện y học và những gì người ta có thể làm với y học. Và tôi cũng có sự thay đổi trong suy nghĩ qua thời gian. rằng, nếu bạn hỏi tôi lúc tôi 15 tuổi rằng liệu tôi có đổi những bộ phận giả trên cơ thể để lấy đôi chân có xương thịt thật sự không, tôi sẽ chẳng do dự một giây nào Thời đó, tôi ao ước được bình thường Nếu hôm nay bạn hỏi tôi câu hỏi ấy, tôi chẳng dám chắc. Và đó là "nhờ" những trải nghiệm mà tôi đã có với khiếm khuyết của mình, chứ không phải "bất chấp" những trải nghiệm đó. Và có lẽ, thay đổi trong tôi đã bắt đầu vì tôi đã được tiếp xúc với nhiều người mở cửa cho tôi hơn những người che đậy và phủ bóng tối lên tôi.

Bạn thấy đấy, tất cả các bạn đều cần một người chỉ cho bạn sức mạnh của bạn thật rực rỡ, và bạn sẽ tăm tối, Nếu bạn có thể đưa chìa khóa dẫn đến sức mạnh cho một người tâm hồn con người rất dễ tiếp thu, nếu bạn có thể làm điều đó và mở cửa cho một người nào đó vào thời điểm trọng đại, bạn đang giáo dục họ bằng cách tốt nhất. Bạn đang dạy họ tự mở cửa cho mình. Thật vậy, ý nghĩa chính xác của từ "education" (giáo dục) xuất phát từ từ gốc "educe" có nghĩa là làm những gì ở bên trong biểu lộ ra bên ngoài, là khám phá tiềm năng. Lại một lần nữa, tôi đặt câu hỏi: chúng ta muốn làm cho loại tài năng gì biểu lộ ra?

Có một nghiên cứu vào những năm 1960 ở Anh học sinh được chuyển từ các trường học đào tạo kiểu truyền thống đến trường học phân loại học sinh kiểu mới Nó gọi là thử nghiệm năng lực. Ở Mỹ chúng ta gọi nó là thử nghiệm theo dõi. Chia các học sinh thành các nhóm A, B, C, D... Và các học sinh nhóm A có chương trình học nặng hơn, giáo viên tốt hơn, v.v... Và, các thử nghiệm diễn ra trong quãng thời gian hơn 3 tháng. Học sinh lớp D, cho chúng điểm A bảo với chúng rằng chúng điểm A, bảo chúng rằng chúng thật sáng dạ. Và vào cuối khóa học 3 tháng, chúng thật sự thể hiện trình độ A.

Và đương nhiên, mặt ngược lại và đau lòng của nghiên cứu này là họ nói với các học sinh lớp A rằng chúng bị điểm D. Và vào cuối học kỳ 3 tháng đó, mọi việc diễn ra đúng như vậy Những học sinh vẫn còn ở lại trường, bên cạnh những học sinh đã bỏ học. Phần quan trọng của nghiên cứu này là các thầy cô cũng bị bịp. Các thầy cô không biết đã có sự đánh tráo. Họ chỉ đơn giản nói đây là những học sinh lớp A, đây là những học sinh lớp D. Và đó là cách họ tiếp tục dạy chúng và đối xử với chúng.

Vì thế tôi nghĩ chỉ có 1 khiếm khuyết thật sự là tâm hồn thiếu ý chí. 1 tâm hồn bị nghiền nát và không có hy vọng. Nó không thấy được cái đẹp. Nó không còn có sự tò mò trẻ con tự nhiên và khả năng tưởng tượng tạo hóa ban tặng. Nếu thay vào đó, chúng ta có thể ủng hộ một tâm hồn giữ lấy hy vọng, để nhìn thấy vẻ đẹp ở chính mình và ở người khác, để trở nên tò mò và giàu tưởng tượng. thế thì chúng ta đang thực sự dùng tốt sức mạnh của mình . Khi một tâm hồn có những phẩm chất đó, chúng ta có thể tạo nên thực tại mới và cách sống mới

Tôi muốn để lại cho các bạn một bài thơ của 1 nhà thơ Ba tư thế kỷ 14 tên Hafiz mà anh bạn Jacques Dembois giới thiệu cho tôi. Và bài thơ mang tên "Thiên chúa Người chỉ biết bốn từ" "Mọi đứa trẻ đều biết đến Chúa, không phải Chúa của những cái tên không phải Chúa của những điều không được làm, nhưng Thiên chúa Người chỉ biết 4 từ và Người cứ mãi nhắc đi nhắc lại Người nói "đến nhảy cùng ta" Hãy đến nhảy cùng tôi

Xin cám ơn. (Vỗ tay)