Nguyên tác: of Life (Kahlil Gibran)
Giữa đại dương cô độc, cuộc đời là hoang đảo có những tảng đá tên niềm tin, cây cỏ tên mơ ước, hoa lá tên lặng thầm, và suối nguồn tên khát khao.
Các bạn của tôi ơi, đời chúng ta là những mảnh vời vợi cách xa nhau. Biết bao nhiêu con tầu đã đến ngừng lại bên bờ vắng; biết bao nhiêu chiếc thuyền đã rời khỏi miền cát đi về những phương xa, bạn mãi là hoang đảo cô lập, ảm đạm với nỗi cô đơn day dứt hướng đến một niềm vui đơn sơ. Bạn là kẻ vô danh khi dối diện với con người, và hoàn toàn lạ lẫm trước nỗi cảm thông đã được tạo tác bằng quan niệm của họ.
Bạn tôi ơi, tôi đã từng thấy bạn ngồi trên núi đầy những thỏi vàng long lanh, vui chơi trong sự giầu có kia - hãnh diện với kho tàng và ngủ quên tin tưởng rằng châu báu này là sợi giây vô hình nối bạn vào niềm ao ước và suy tư tha nhân.
Tôi từng thấy trong tôi, bạn là người chiến thắng vĩ đại, điều binh khiển lính để phá hủy thành trì kẻ thù. Nhưng... nhìn kỹ ra, tôi biết, nói ra có vẻ vô lý, trái tim bạn đính liền vào cái két phù du, như con chim khát trong lồng vàng, với khay nước đã khô cạn.
Tôi cũng đã từng thấy, người bạn ơi, bạn ngồi bệ vệ trên ngôi hào quang, chung quanh là những môi miệng tung hô tán dương ngôi vị, hát ca tôn thờ những thành tích phi thường, ca tụng sự khôn ngoan của bạn. Họ ngước lên bạn như chiêm ngưỡng một tiên tri giáng thế, cùng tấm lòng hả hê thấu đến trời xanh.
Và khi bạn nhìn xuống những đối tượng đó, tôi thấy khuôn mặt bạn đầy sung sướng, đầy quyền năng và đầy kiêu hãnh, đóng vai làm linh hồn của những thân xác dưới mắt bạn. Nhưng... nhìn kỹ lại, hãy chú ý! Tôi thấy bạn một mình, đứng bên ngai vàng, nặng nỗi niềm kẻ lưu đầy, tựa hồ như từng cánh tay đang vươn ra khắp tám nẻo, van lơn sự Tha Thứ và Độ Lượng của Ơn Trên - mù quáng xin xỏ nơi trú ẩn đầy ấm áp và thân yêu.
Tôi cũng đã từng thấy, người bạn ơi, bạn được vây quanh bởi những mỹ nhân, nằm trong lòng bạn với dung nhan đáng tôn thờ. Khi tôi thấy nàng ngưỡng cổ lên chờ đợi với niềm dịu dàng và rất mẫu thân, tôi tự nhủ, "Vạn tuế Tình Yêu! Nhờ em mà trái tim cô đơn của người đàn ông này được nhịp chung với một trái tim khác."
Vâng, khi nhìn kỹ, tôi đã thấy trong trái tim mềm mại của bạn là một trái tim cô đơn khác, đang muốn khóc khi muốn phơi bầy từng bí mật cho người yêu, và ẩn dưới tâm linh chan chứa tình yêu của bạn, là một tâm linh lãng đãng như mây trời, khao khát biến thành hạt lệ của người tình...
Cuộc đời bạn, người bạn tôi ơi, là một nơi cư trú biệt lập với những nơi của kẻ khác. Đó là căn nhà mà không đôi mắt nào của người hàng xóm có thể xuyên thấu. Một hôm nào đó, nếu bị chìm ngập vào tăm tối, cái đèn của người ấy cũng không thể tự soi sáng. Một hôm nào đó, khi không còn lương thực, cái chợ của người hàng xóm cũng không thể làm cho đầy. Một hôm nào đó, nếu nó nằm giữa sa mạc, bạn không thể nào tìm nơi cư trú trong mảnh vườn kẻ khác, vì mảnh vườn ấy không được vun xới và chăm nom bởi bàn tay bạn. Một hôm nào đó, nếu nó nằm trên đỉnh núi, bạn cũng không thể mang nó xuống thung lũng mời kẻ khác bước vào.
Đời sống tâm linh của bạn, người bạn tôi ơi, được dẫn dắt bởi nỗi cô đơn, và cũng nhờ sự thật này, mà bạn là bạn, và tôi là tôi. Nếu không có nỗi cô đơn và cô độc này, tôi tin rằng khi nghe bạn nói, tôi sẽ tưởng là lời nói của tôi; hoặc khi thấy bạn, tôi lầm tưởng đó là chân dung tôi.
Oct 2001
